Lịch Sử Vũng Tàu – Lịch Sử Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu
Tháng 4/2017 Phật giáo tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu tổ chức Đại hội kết thúc nhiệm kỳ 2012 – 2017, mở đầu cho nhiệm kỳ 2017 – 2022 Ban biên tập Website xin giới thiệu sơ lược một số tư liệu đến độc giả.
Đang xem: Lịch sử vũng tàu
Bà Rịa-Vũng Tàu có diện tích đất liền 2.047 km2, bờ biển dài 156 km, diện tích thềm lục địa trên 100.000 km2. Riêng Côn Đảo (còn gọi là quần đảo Côn Lôn) gồm 16 hòn đảo lớn, nhỏ, diện tích 76.711 km2. Bà Rịa-Vũng Tàu khí hậu mát mẻ, khô ráo; địa hình đa dạng, phong phú. Toàn tỉnh có trên 50 ngọn núi cao trên 100m nhô ra biển tạo thành các vũng, vịnh, bán đảo và đảo tạo cảnh quan xinh đẹp. Có những ngọn núi đá hoa cương cao sừng sững như núi Mây Tàu cao hơn 700 m, núi Dinh cao 491m, núi Thị Vải cao gần 470m, núi An Hải (ở Côn Đảo) cao 577m…Đất đai ở Bà Rịa-Vũng Tàu đa dạng, thích hợp để phát triển thế mạnh về lâm nghiệp; toàn tỉnh hiện có khoảng 67.547 ha rừng (Trong đó rừng nguyên sinh Bình Châu-Phước Bửu 7.720 ha, Vườn Quốc gia Côn Đảo 6.034 ha, có khoảng 11.000 ha rừng ngập mặn…). Đặc biệt, tài nguyên biển của Bà Rịa-Vũng Tàu rất giàu tiềm năng với nguồn khoáng sản dầu khí, hải sản, du lịch, cảng biển…
Tuy không có nhiều sông rạch nhưng tỉnh có sông Thị Vải đổ ra vịnh Gành Rái là con sông lớn, ít phù sa bồi lắng, có độ sâu, kín gió, cửa sông rộng, gần bờ biển quốc tế thuận lợi cho việc xây dựng các cảng nước sâu để đón các tàu thuyền có trọng tải lớn ra vào vận chuyển hàng hoá; có sông Dinh, sông Ray và hệ thống gần 200 con suối và nhiều hồ chứa nước, trong đó có những hồ chứa nước lớn như Kim Long, Đá Đen, Châu Pha, Đá Bàn, Sông Xoài, Lồ Ồ…hàng năm cung cấp khối lượng lớn nước ngọt phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp cho toàn tỉnh. Từ 1990, trên địa bàn tỉnh, một chùm cảng lớn, nước sâu đã được xây dựng như cảng Phú Mỹ, cảng Baria Serèce, cảng Vedan, cụm cảng Thị Vải-Cái Mép, cảng Gò Dầu, cảng dầu khí…
Dân số Bà Rịa-Vũng Tàu hiện trên 900.000 người, gồm 20 dân tộc anh em sinh sống, trong đó dân tộc Kinh chiếm 97%. Ngoài dân tộc Kinh, còn có các dân tộc Hoa, Châu Ro, Mường, Tày, Khmer…cùng cư trú trên địa bàn.
II) Lịch sử hình thành và phát triển:
Lịch sử tỉnhBà Rịa – Vũng Tàutrải qua hơn 300 năm, là hậu thân củatỉnhPhước Tuydưới thờiViệt Nam Cộng hoà.Lịch sử tên gọi địa danh:· Bà Rịa: theo nhiều người giải thích là xưa ở vùng đất này có một bà quê ởBình Địnhvào vùngMô Xoàinày khai hoan lập nghiệp, nên để ghi nhớ công ơn này nên người dân địa phương Tôn Thờ Bà, và lấy tên bà đặt cho vùng đất Bà Rịa ngày này.
· Truyền thuyết về Bà Rịa đã khai phá 300 héc ta đất và được đặt tên cho vùng đất Mô Xoài có nhiều điểm vô lý không đúng với lịch sử. hầu hết các nhà nghiên cứu đều có ý kiến theo Trịnh Hoài Đức trong cuốnGia Định thành thông chírằng Bà Rịa là địa danh, là tên một nước nhỏ ở khu vực này xưa kia, “Bà Rịa tức nước Bà Lợi thuở xưa…”
·
| Khu vực | 1947 | 1956 | 1965 | 1975 | 1979 | 1991 |
| TP. Bà Rịavà các huyện | TỉnhBà Rịa | TỉnhPhước Tuy | TỉnhPhước Tuy | TỉnhĐồng Nai | TỉnhĐồng Nai | TỉnhBà Rịa Vũng Tàu |
| TP. Vũng Tàu | TỉnhVũng Tàu | Thị xãVũng Tàu | Đặc khuVũng Tàu – Côn Đảo | |||
| Côn Đảo | Trực thuộcHà Tiên | Tỉnh Côn Đảo | Trực thuộcHậu Giang |
Buổi đầu khai phá: (1698 – 1861):
Năm 1698, PhủGia Địnhđược thành lập gồm 2 huyệnTân BìnhvàPhước Longtrong đó:Huyện Phước Long gồm 4Tổngtrong đó có tổngPhước Annay là tỉnhBà Rịa – Vũng Tàuvà một phần tỉnhĐồng Nainhư Thị xãLong Khánh, huyệnXuân Lộc,Cẩm Mỹ…Côn Đảolúc này thuộc tỉnhHà Tiên.Năm 1808, Tổng thành huyện, Huyện trở thànhPhủ. Theo đó, tổng Phước An, huyện Phước Long trở thành Huyện Phước An, phủ Phước Long trực thuộc Trần Biên Hòa. Huyện Phước An gồm 2 tổngPhước HưngvàAn Phú.Năm 1819, đảoCôn Lôn(Côn Đảo ngày nay) thuộc đạoCần GiờtỉnhGia Định.Năm 1837, tách huyện Phước An vàLong Thànhthuộc phủ Phước Long để thành lập phủPhước Tuy; thành lập huyện mới Long Khánh tách từ huyện Phước An.PhủPhước Tuythuộc tỉnhBiên Hoàgồm 3 huyệnPhước An,Long ThànhvàLong Khánh.Năm 1839,Đảo Côn Lônthuộc tỉnhVĩnh Long.Năm 1861, Đảo Côn Lôn thuộc tỉnhHà Tiênnhư lúc đầu.
A.Giai đoạn trực thuộc Trấn Biên Hòa:
Trấn Biên Hòacó 1 phủ duy nhất là Phủ Phước Long, với 4 huyện, 8 tổng và 310 thôn xã phường. Địa giới tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ngày nay tương đương huyện Phước An, Phủ Phước Long, trấn Biên Hòa.Huyện Phước Angồm 2 tổng (An Phú và Phước Hưng) với 43 xã, thôn, phường, ấp.Tổng An Phúgồm 21 xã, thôn, ấp gồm: xã Long Hòa, thôn Long Hiệp, thôn Long Thắng, thôn Phước Đức, thôn Long Lập, thôn Long Xuyên, thôn Long Kiên, thôn Long Thuận, thôn Phước Thạch, thônAn Nhứt, ấpHắc Lăng, thôn Phước Thiện, thôn Long An, thôn Long Thạnh, thônLong Điền, thôn Long Hương, thônPhước Lễ, ấp Phú An, thôn Trúc Phong, thôn Hưng Long và thôn Tĩnh Bộng Phụ Lũy.Tổng Phước Hưnggồm 22 thôn, phường gồm: thôn Phước Thới, thôn Phước Hưng, thôn Phước Liễu, thôn Long Trinh, thôn Long Hưng, thôn Phước Hiệp, thôn Phước Thạnh, phường Phước Lộc Thượng, xã Phước An Trung, thôn Long Hòa, thôn Long Thới, thôn Gia Thạnh, thônPhước Lợi, thôn Phú Thạnh, thôn Phước Hòa, thôn Long Sơn, thônPhước Hải, thôn Long Hội Sơn, thônLong Hải, trạm thônLong MỹTây Giang, trạm thôn Hòa Mỹ Giang và trạm thôn Tân An Giang.
B.
Xem thêm: Chế Biến Món Ngon Từ Cá Đuối Ngon, Chế Biến Món Cá Đuối Xào Lăn Thơm Ngon Chuẩn Vị
Giai đoạn Pháp thuộcB1. Giai đoạn 1862 – 1866:
Phủ Phước Tuytỉnh Biên Hòa có lỵ sở tại Bà Rịa lúc này gồm 2 huyện Phước An và huyện Long Thành.Huyện Phước Anđặt huyện lỵ tại An Điền gồm 4 tổng: An Phú Thượng (12 làng), An Phú hạ (8 làng), Phước Hưng Thượng (8 làng) và Phước Hưng Hạ (8 làng).
B2. Giai đoạn 1867 -1875
Năm 1867, huyện Phước An đổi thành hạt thanh traBà Rịa.Hạt Bà Rịacoi huyện Phước An lỵ sở tại Bà Rịa gồm 4 tổng người Việt và 3 tổng người Thượng.4 Tổng người việt gồm: An Phú Thượng (11 làng), An Phú Hạ (8 làng), Phước Hưng Thượng (8 làng) và Phước Hưng Hạ (10 làng).3 Tổng người Thượng gồm: An Trạch (7 buôn), Long Cơ (7 buôn) và Long Xương (6 buôn).Năm 1869, đổi hạt Thạnh Tra thành Khu Tham Biện.
B3. Giai đoạn 1876 – 1916
Khu Tham Biện Bà Rịa năm 1876 gồm 7 tổng với 67 làng. 7 tổng gồm An Phú Thượng (10 làng), An Phú Hạ (11 làng), Phước Hưng Thượng (9 làng) và Phước Hưng Hạ (12 làng). An Trạch (7 buôn), Long Cơ (7 buôn) và Long Xương (10 buôn).Năm 1882, thành lập QuậnCôn Đảotrực thuộcNam Kỳ.Năm 1885, thành lậpThành PhốVũng Tàutừ khu tham BiênBà Rịa.Năm 1900:Khu Tham Biện đổi thànhTỉnhTỉnhBà Rịathành lập mới TổngAn Phú Tân.Năm 1905:Nhập thành phốVũng Tàuvào tỉnhBà Rịa2 tổng Cơ Trạch và Nhơn Xương tỉnh Bình Thuận nhập vào tỉnh Bà Rịa.
Giai đoạn 1917 – 1945
Năm 1917, tỉnh Bà Rịa gồm 6 tổng Việt và 2 tổng thượng.Tổng An Phú Thượng gồm An Ngãi, An Nhứt, Hắc Lăng, Long Thạnh, Long Điền, Long Hải và Phước Tỉnh. (đây là tiền thân của huyện Long Điền ngày nay)Tổng An Phú Hạ gồm Long Hiệp, Long Kiên, Long Nhung, Long Xuyên, Long Lập, Phước Hữu và Phước Lễ.Tổng An Phú Tân gồm Hội Bài, Long Hương, Phước Hòa, Phước Hội, Mỹ Xuân, Núi Nứa, Phú Thạnh và Thạnh An.Tổng Phước Hưng Hạ gồm Gia Thạnh, Hiệp Hòa, Long Thới, Hưng Hòa, Long Hưng, Phước Bửu, Phước Hiệp, Phước Tụy, Phước Lợi, Thạnh Mỹ, Phước Thọ và Xuyên Mộc.Tổng Phước Hưng Thượng gồm An Thới, Hội Mỹ, Lộc An, Long Mỹ, Phước Hải, Phước Hưng, Phước Liễu và Phước Trinh.Tổng cơ Trạch gồm Bằng La, Cụ Bị, Cụ Khánh, Hích Dịch, La Sơn, La Vân, Phước Chí, Bình Ba, Bình Giả, Ngãi Giao, Điều Giả, Quảng Giao và Trịnh Ba.Tổng Nhơn Xương gồm Anh Mao, Cụ Mỹ, Hương Sa, Lâm Xuân, Thanh Tỏa, Xuân Sơn, Hưng Nhơn, Nhu Lâm và Thừa Tích.Tổng Vũng Tàu gồm Thằng Nhứt, Thắng Nhì và Thắng Tam.Năm 1929,thành lập tỉnhVũng Tàutừ tổng Vũng Tàu,làng Sơn Long(Núi Nứa) và QuậnCần Giờ(tỉnh Gia Định).Năm 1934, hạ tỉnh Vũng Tàu xuống cấp Thành phố.Năm 1938:Lập QuậnLong Điềncho toàn tỉnh Bà Rịa;lập mới tổngPhước Hưng TrungNăm 1939, tỉnh Bà Rịa gồm 1 Quận Long Điền. Quận Long Điền gồm 8 tổng:An Phú Tân,An Phú Thượng,An Phú Hạ,Phước Hưng Thượng,Phước Hưng Trung,Phước Hưng Hạ,Nhơn XươngvàCơ Trạch.
QuậnChâu Thànhgồm Tổng An Phú Hạ (3 xã: Hòa Long, Long Phước Và Phước Lễ), An Phú Tân (4 Xã: Long Hương, Long Sơn, Phú Mỹ và Phước Hòa) và tổng Cơ Trạch (4 Xã:Ngãi Giao,Bình Giã,Bình BavàHắc Dịch)QuậnXuyên Mộcgồm Tổng Nhơn Xương (5 Xã:Bình Châu, Phước Bửu, Thừa Tích, Xuyên Mộc).QuậnLong Điềngồm tổng An Phú Thượng (6 xã:Long Điền,An Ngãi,An Nhứt,Tam Phước,Phước TỉnhvàLong Hải).QuậnĐất Đỏgồm tổng Phước Hưng Thượng (3 Xã: Hội Mỹ, Long Mỹ và Phước Hải), Phước Hưng Trung (2 Xã: Phước Hòa Long và Phước Thọ) và Phước Hưng Hạ (3 Xã: Long Tân, Phước Lợi và Phước Thạnh).QuậnVũng Tàu(5 Xã:Thắng Nhất,Thắng Nhì,Thắng Tam,Rạch DừavàPhước Cơ)QuậnCần Giờ(6Xã).
Giai đoạn sau 1975 – nayNăm 1975:
Thành lập tỉnhĐồng Naitừ tỉnhBiên Hoà,Long Khánh,Phước Tuy, một phần đất tỉnhBình Tuy.Tháng 9/1976 lập huyện Côn Đảo thuộcThành phố Hồ Chí Minh.Tháng 1/1977 chuyển huyện Côn Đảo sang thuộc tỉnhHậu Giang.
Xem thêm: Top 6 Cửa Hàng Bánh Tôm Hàng Bồ, 48 Hàng Bồ, Bánh Tôm Há Cảo Hàng Bồ Cơ Sở 2
Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo
Năm 1979, thành lậpđặc khu Vũng Tàu – Côn Đảotrên cơ sở thị xã Vũng Tàu tỉnh Đồng Nai, xãLong SơnhuyệnChâu Thành, Đồng Nai và huyệnCôn Đảotỉnh Hậu Giang
Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu· Năm 1982, thành lập thị trấn Bà Rịa (huyện Châu Thành) từ xã Phước Lễ, thị trấn Long Điền (huyện Long Đất) từ xã Long Điền, thị trấnLong Hải(huyệnLong Đất) từ xã Long Hải. Giải tán xã Phước Lễ, Long Điền, Long Hải.· Năm 1991, thành lập tỉnhBà Rịa Vũng Tàutừ 3 huyện Châu Thành, Long Đất và Xuyên Mộc thuộc tỉnh Đồng Nai và Đặc Khu Vũng Tàu – Côn Đảo.· Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu khi đó gồm: Thành phố Vũng Tàu (tỉnh lỵ), các huyện: Châu Thành, Long Đất, Xuyên Mộc và Côn Đảo.· Năm 1994. thành lập thị xãBà Rịa, huyện Tân Thành, huyện Châu Đức, thành lập thị trấnPhú Mỹtrực thuộc huyện Tân Thành, thị trấn Ngãi Giao thuộcChâu Đức. Giải tán huyện Châu Thành.· Năm 2003, giải thể huyệnLong Đất. Lập huyệnLong Điềnvà huyệnĐất Đỏ.· Năm 2007, lập thị trấnĐất Đỏvà thị trấnPhước Hảitrực thuộc huyệnĐất Đỏ.· Năm 2012, thành lập Thành phốBà Rịa(ngày 22.08.2012).
Bình luận